- Παπαρρηγόπουλος, Ιωάννης
- (Νάξος 1780 – Αθήνα 1874). Φιλικός. Σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη και στη Μόσχα. Μετά την αποτυχία της εξέγερσης του Γ. Ολύμπιου, πήγε στην Ιταλία, όπου επιδόθηκε στη σπουδή της ιατρικής. Στις παραμονές της Επανάστασης πήγε στην Πάτρα και εργάστηκε ως διερμηνέας στο εκεί ρωσικό προξενείο. Ως στρατιωτικός, διακρίθηκε το 1805 κατά την εκπόρθηση του φρουρίου της Τενέδου από τον Νικοτσάρα. Σπουδαίο ρόλο έπαιξε επίσης στο ζήτημα της ανταρσίας του Αλή-πασά των Ιωαννίνων (1816). Ο Π. πρόσφερε πολλές υπηρεσίες στην Επανάσταση. Λέγεται ότι, επειδή πληροφορήθηκε, ως διερμηνέας της ρωσικής ναυτικής μοίρας, ότι οι τρεις ναύαρχοι ήθελαν να προχωρήσουν σε διαπραγματεύσεις με τους Αιγυπτίους, έστειλε επιστολή στον Ιμπραήμ και τον έπεισε να αποφύγει κάθε συνεννόηση με τους ναυάρχους, να αποβιβαστεί στην ξηρά και να δώσει εντολή στον Ταχίρ να εμποδίσει την είσοδο του συμμαχικού στόλου στο λιμάνι του Ναβαρίνου. Έτσι, προκάλεσε, κατά κάποιον τρόπο, τη ναυμαχία που επακολούθησε, στην οποία αγωνίστηκε γενναία και ο ίδιος και τραυματίστηκε δύο φορές στο στήθος. Παρά το γεγονός αυτό διατήρησε την ψυχραιμία του, παρακάλεσε μάλιστα τον Ρώσο ναύαρχο να στείλει στη Σμύρνη πλοία του ρωσικού στόλου, γιατί προέβλεπε ότι η μανία των ηττημένων Τούρκων θα στρεφόταν κατά των άμαχων Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Πραγματικά, η έγκαιρη επέμβαση του ρωσικού στόλου έσωσε χιλιάδες Έλληνες από τη σφαγή. Επί I. Καποδίστρια, επειδή συνδεόταν με στενή φιλία με τους διοικητές των φρουρίων Ναυπάκτου, Αντιρρίου και Μεσολογγίου, τους έπεισε να παραδώσουν τα φρούρια στους Έλληνες (1829). Αποτέλεσμα της ενέργειας αυτής ήταν και η υπογραφή της συνθήκης που αναγνώριζε την ανεξαρτησία της Στερεάς Ελλάδας.
Dictionary of Greek. 2013.